Za nami pierwsze miesiące funkcjonowania w całym kraju nowego systemu rozliczania nadwyżek energii wyprodukowanej przez prosumentów. Net-billing wprowadził istotne zmiany w porównaniu z wcześniejszymi rozwiązaniami. Co trzeba o nim wiedzieć i jak obecnie jest rozliczana fotowoltaika? Gdańsk i jego mieszkańcy zebrali już pierwsze doświadczenia.
Dyskusję na temat tego, jak rozliczać nadwyżki energii elektrycznej wyprodukowanej przez instalacje fotowoltaiczne prowadzono przez wiele miesięcy. Dotychczasowe rozwiązania zakładały opustowy system rozliczania prosumentów, zgodnie z którym w instalacjach do 10 kW rozliczano się zgodnie z zasadą: za jedną jednostkę energii oddaną do sieci przysługiwało 0,8 za darmo.
Fotowoltaika w Polsce coraz popularniejsza
W związku z bardzo dużym wzrostem zainteresowania fotowoltaiką sieć energetyczna dostępna w Polsce nie wytrzymywała magazynowania energii powstałej w licznych instalacjach fotowoltaicznych.
W ciągu pięciu lat moc instalacji OZE w Polsce wzrosła dwukrotnie. Najbardziej rozwija się fotowoltaika, której moc od 2015 do 2021 rok wzrosła 60 razy. Dlatego nowe przepisy miały zachęcić do korzystania z własnych banków energii i do autokonsumpcji.
Wprowadzenie nowych zasad zatwierdzono w drugiej połowie 2022 roku. Zgodnie z ówczesnymi założeniami, 1 kwietnia 2022 zaczęła obowiązywać znowelizowana Ustawa o Odnawialnych Źródłach Energii, która wprowadziła pojęcie net-billingu. Nowe przepisy są zgodne z przepisami Unii Europejskiej.
Czym jest net-billing?
Net-billing to system wartościowego rozliczenia energii wyprodukowanej przez prosumenta, czyli odbiorcę końcowego, który wytwarza energię elektryczną w instalacji o mocy do 50 kW z odnawialnych źródeł energii i tylko na własne potrzeby. Pod koniec 2021 roku takich osób było w Polsce 700 tysięcy. Wkrótce jednak może być ich znacznie więcej.
Zmiany zakładają, że net-billing będzie równie łatwym i nieabsorbującym rozwiązaniem, co dotychczasowy system opustów. Wartość nadwyżki energii na koncie prosumenta jest obliczana w oparciu o algorytm wynikający z przepisów wprowadzonej ustawy.
Najważniejszą zmianą w stosunku do wcześniejszych zasad jest fakt, że rozliczenie dotyczy wartości, a nie – jak wcześniej – ilości energii elektrycznej. Druga różnica to fakt, że prosument nie otrzymuje w zamian energii liczonej w kilowatogodzinach, tylko pieniądze.
Kto rozlicza się według nowych zasad?
Osoby dotychczas korzystające z systemu opustów mogły do 31 marca złożyć wniosek o rozliczanie według dotychczasowych zasad. Wszyscy nowi prosumenci, którzy składają wniosek o przyłączenie do sieci po 1 kwietnia, są rozliczani na zasadzie net-billingu.f
Net-billing ma doprowadzić do obniżenia rachunków za energię elektryczną w gospodarstwie domowym oraz umożliwić dalszy i zrównoważony rozwój fotowoltaiki w Polsce. Przede wszystkim jednak, ma być zachętą do zwiększenia autokonsumpcji, zarządzania energią w swoim domu oraz do korzystania z urządzeń służących do magazynowania wytworzonej energii.
Prosument zbiorowy i wirtualny
Zgodnie z nowymi przepisami wprowadzono pojęcia prosumenta zbiorowego i wirtualnego, co ma doprowadzić do zwiększenia liczby gospodarstw domowych korzystających z fotowoltaiki.
Prosument zbiorowy to odbiorca końcowy wytwarzający energię wyłącznie na własne potrzeby i za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielorodzinnego, w której występuje punkt poboru energii elektrycznej tego prosumenta.
Natomiast o prosumencie wirtualnym możemy mówić w sytuacji, gdy instalacja jest przyłączona do sieci w innym miejscu niż miejsca dostarczania energii elektrycznej do tego odbiorcy i nie jest przyłączona za pośrednictwem instalacji budynku wielorodzinnego. Dzięki tym zmianom prosumentami może zostać prawie 14 milionów nowych gospodarstw domowych, co ma sprzyjać dalszemu rozwojowi fotowoltaiki.
Jak odbywa się rozliczenie na zasadzie net-billingu?
Każdy prosument ma indywidualne konto, a na nim depozyt o wartości energii wprowadzonej do sieci. Kwota może być rozliczona przez 12 miesięcy. Z tego samego depozytu odbywać będą się również płatności za pobraną energię.
Do 30 czerwca 2024 roku nadwyżki energii wprowadzone do sieci z instalacji prosumenckiej są wyceniane według średniej ceny rynkowej energii elektrycznej z poprzedniego miesiąca kalendarzowego. Od 1 lipca 2024 net-billing ma być rozliczany na podstawie wartości nadwyżek z zastosowaniem taryf dynamicznych według cen godzinowych oraz przy odrębnym rozliczaniu energii wprowadzonej i pobranej.
